Skip to content

Mediation; een alternatief voor de rechter met een grote toekomst

Mediation is sterk in opkomst als een alternatieve manier om geschillen op te lossen. Zelfs zo sterk dat er een Wet Bevordering Mediation in voorbereiding is. De inhoud van het wetsontwerp is nog sterk in discussie, maar het geeft wel aan dat mediation als vorm van geschillenbeslechting steeds serieuzer wordt genomen. Uit onderzoek blijkt dat partijen die door mediation een oplossing hebben gevonden minder geld kwijt zijn, tevredener zijn over de uitkomst en dat afspraken beter worden nagekomen.

De voordelen van mediation / De nadelen van rechtspraak
Als twee of meer partijen een conflict hebben, op wat voor gebied dan ook, is het gebruikelijk dat zij zich tot de rechter wenden om een beslissing te nemen als ze er op een andere manier niet uitkomen. Zij leggen de verantwoordelijkheid voor het oplossen van het geschil in handen van een onafhankelijke derde, de rechter. Deze manier van geschiloplossing heeft als voordeel dat er uiteindelijk een knoop wordt doorgehakt maar er kleven ook veel nadelen aan. Een gerechtelijke procedure duurt vaak lang, kan kostbaar zijn en de uitkomst is vaak ongewis. Partijen hebben geen directe invloed op de uiteindelijke beslissing van de rechter, en er is een winnaar, maar ook een verliezer. De uitkomst wordt vaak door de verliezer als onrechtvaardig gevoeld, en zelfs de winnaar heeft dikwijls het gevoel dat hem, hoewel hij “gewonnen” heeft, toch geen recht is gedaan. Beide partijen blijven dan zitten met het gevoel dat zij niet gekregen hebben waar het hen eigenlijk om ging.

Bij mediation nemen partijen de oplossing van hun geschil in eigen hand. Zij houden de regie en zijn verantwoordelijk voor de uitkomst. Bij mediation is er geen derde die de knoop doorhakt, de partijen zelf nemen de beslissing, in vrijheid en rekening houdend met elkaars belangen. De mediator vervult daarbij een begeleidende rol, maar hij of zij neemt niet de uiteindelijke beslissing. Daar blijven partijen zelf verantwoordelijk voor. De mediator is neutraal, onafhankelijk en onpartijdig. Hij of zij heeft geen belang bij de uitkomst van de mediation en  probeert de partijen zodanig te begeleiden dat zij komen tot een vanuit de wederzijdse belangen voortvloeiende rechtvaardige oplossing. Niet alleen de juridische posities spelen daarbij een rol, maar ook emotionele, persoonlijke, economische en andere belangen zijn belangrijk bij het vinden van een oplossing van de kwestie. Een oplossing die voor de betrokken partijen acceptabel is kan veel breder zijn of verder gaan dan alleen een juridische, als alle belangen bij de oplossing betrokken worden.

Kenmerken/ voorwaarden mediation
Naast aspecten als neutraliteit, onafhankelijkheid en onpartijdigheid zijn er nog een aantal andere belangrijke voorwaarden voor mediation.

Om te waarborgen dat de partijen in een mediation vrijuit kunnen spreken zonder dat zij bang hoeven te zijn dat wat zij vertellen later tegen ze zal worden gebruikt is vertrouwelijkheid en geheimhouding van wat er in de gesprekken aan de orde komt een belangrijk aspect in de mediation. Partijen kunnen hier ook verdere afspraken over maken. De voorwaarden waaronder de mediation plaatsvindt worden vastgelegd in de door alle betrokkenen, dus ook de mediator, te tekenen mediationovereenkomst. Voor de mediator is dit ook van belang in verband met het tuchtrecht en het bewijsrecht.

Emoties
Afspraken die tijdens de mediation gemaakt worden zijn in principe pas tegenover derden rechtsgeldig als de handtekening van de partijen er onder staat. Emoties spelen een belangrijke rol in het mediationproces. Aan conflicten liggen vaak emoties ten grondslag, en emoties worden door een conflict opgeroepen.

Denk bijvoorbeeld aan een arbeidsconflict tussen een leidinggevende en een medewerker. In mediationgesprekken kunnen de achterliggende problemen worden uitgesproken en afspraken gemaakt worden over een verdere oplossing. Dit kan uitmonden in afspraken over een ontslagregeling, maar het is ook mogelijk dat het tot een heel andere uitkomst leidt, bijvoorbeeld afspraken over de verdere communicatie en samenwerking.

Of neem problemen rond een echtscheiding of het verbreken van een relatie. waarbij allerlei emoties een rol kunnen spelen: boosheid en verdriet over het mislukken van de relatie, rouw, wantrouwen, zorgen over de kinderen enzovoort. Om tot afspraken te komen over de verzorging van en omgang met de kinderen, over alimentatie, verdeling van de gemeenschappelijke boedel, pensioen, en over wat er verder bij een scheiding komt kijken is het van belang dat de wederzijdse emoties worden uitgesproken om zo de wederzijdse belangen te kunnen inventariseren. In plaats van soms jarenlange juridische procedures kunnen de betrokken partijen proberen elkaars belangen / behoeftes te erkennen en de communicatie tussen hen zo te verbeteren dat zij oplossingen vinden waar zij beide mee verder kunnen. Zeker als er kinderen betrokken zijn, zijn werkbare afspraken belangrijk.

Mediation kan plaatsvinden op heel veel verschillende gebieden. De mediators op ons kantoor behandelen vooral geschillen op het gebied van het arbeidsrecht, zoals arbeidsconflicten, ontslagzaken, functioneringsgeschillen/verbetertrajecten, verstoorde arbeidsrelatie, re-integratie na ziekte en het familierecht, zoals echtscheiding (met of zonder ouderschapsplan) omgangsregeling, verzorging en gezag en alimentatie.