In diverse familierechtelijke procedures worden kinderen tussen de 12 en 17 jaar opgeroepen door de rechtbank voor een kindverhoor, ook wel kindgesprek genoemd. In welke procedures is dit het geval en welke waarde wordt gehecht aan hetgeen het kind naar voren brengt?
De uitnodiging voor een vertrouwelijk gesprek
Veelal wordt gezegd dat het niet in het belang van het kind is om een kind te betrekken in een gerechtelijke procedure. Desondanks worden kinderen tussen de 12 en 17 jaar in verschillende familierechtelijke procedure opgeroepen om te worden gehoord. Vaak vindt een dergelijk, vertrouwelijk, gesprek enkele dagen voor de zitting plaats in een informele setting. Geen van de ouders is bij dit gesprek aanwezig. In de oproepbrief die het minderjarige kind ontvangt van de rechtbank wordt het kind uitgenodigd voor het kindverhoor, maar ook wordt in de brief aangegeven dat er, in plaats van verschijning voor het kindverhoor, door het kind kan worden gekozen voor het schrijven van een brief aan de rechter. Het kind is overigens geen van beiden verplicht en kan dus ook niets van zich laten horen.
In veel gevallen waarin voor een brief wordt gekozen wordt in de procedure vervolgens door de ouder waar het kind niet (hoofdzakelijk) verblijft aangegeven dat de brief niet of niet alleen door het kind is geschreven. Om een dergelijke situatie te voorkomen, kan de ouder het kind mogelijk beter stimuleren om naar het kindverhoor te gaan zodat vaststaat dat de rechter meeneemt wat het kind zelf heeft gezegd. Overigens zal een rechter richting de ouders nimmer uitgebreid verslag doen van hetgeen het kind hem heeft verteld. Tijdens de zitting geeft de rechter kort en zakelijk weer wat het kind heeft gezegd. Details worden dus niet met de ouders gedeeld. Het kindverhoor is vertrouwelijk.
De wens van het kind wordt meegenomen, niet overgenomen
Het is, anders dan ik ouders wel eens hoor zeggen, niet zo dat een kind ouder dan 12 zelf mag beslissen over geschilpunten die ouders voorleggen aan de rechter. De rechter hoort het kind, neemt dit mee in zijn afweging, maar zal nimmer blind varen op hetgeen het kind heeft gezegd. Er dient immers altijd te worden nagegaan of hetgeen het kind wenst ook in zijn/haar belang is. Kinderen kunnen nou eenmaal niet altijd de gevolgen van bepaalde veranderingen en beslissingen overzien. Om die reden is het belangrijk dat het kind wordt beschermd.
Dit betekent dat in procedures over omgangsregelingen, maar ook in procedures over kleine concrete geschillen tussen de ouders, bijvoorbeeld een schoolkeuze waarover de ouders het niet eens worden, het kind wordt gehoord, maar de rechter ten alle tijden de beslissing neemt. De rechter dient steeds de beslissing te nemen die het meest in het belang van het kind is.
Advies Raad voor de Kinderbescherming
Mocht de rechter, op grond van hetgeen de ouders en het kind naar voren brengen niet goed kunnen beoordelen wat in het belang van het kind is, dan zal de rechter om hulp vragen. Veelal zal dit resulteren in een onderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming. De rechter vraagt de Raad voor de Kinderbescherming dan om advies. Dit advies zal de rechter vervolgens meenemen in de door hem te nemen beslissing. Hoewel het geen gegeven is dat de rechter het advies van de Raad voor de kinderbescherming steeds zal volgen, is dit wel vaak het geval.
Horen jongere kinderen
Kinderen lijken steeds eerder volwassen te worden. Meer dan eens bestaat dan ook de wens om kinderen jonger dan 12 jaar door de rechter te laten horen. Hiertoe biedt de wet een mogelijkheid. Mocht het dus zo zijn dat u een geschil heeft omtrent uw kind(eren) en u bent ervan overtuigd dat het kindverhoor van doorslaggevend belang zal (kunnen) zijn, dan dient de rechter gemotiveerd te worden verzocht om het kind, jonger dan 12 jaar, toch te horen.
In alimentatiekwesties worden in beginsel slechts kinderen ouder dan 16 jaar gehoord. Mocht het zo zijn dat u wenst dat uw kind, jonger dan 16 jaar, wordt gehoord, dan kan ook dit gemotiveerd aan de rechter worden verzocht. Het is dan wel steeds erg belangrijk dat duidelijk wordt aangegeven waarom een dergelijk verzoek wordt gedaan.